AB'ye uygun gıda yönetmeliği çıktı

AB'nin ilgili direktiflerine uygun olarak hazırlanan gıda güvenliğini sağlayan ve tüketicinin sağlığını koruyan yönetmelik resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Hayvanlar ve et, süt, yumurta, bal gibi birinci derecede hayvansal ürünler, bunların üretim süreçleri, ilaç, hormon, kimyasal element kalıntısı ve mikotoksinler açısından, hazırlanacak ulusal kalıntı izleme planı çerçevesinde sürekli izlenecek. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın hazırladığı Canlı Hayvanlar ve Hayvansal Ürünlerde Belirli Maddeler ile Bunların Kalıntılarının İzlenmesi İçin Alınacak Önlemlere Dair Yönetmelik, Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi. AB'nin ilgili direktiflerine uygun olarak hazırlanan yönetmelik ile gıda güvenliğini sağlayarak tüketici sağlığının korunmasını temin etmek için, canlı hayvan ve hayvansal birincil ürünlerde belirli maddeler ve bunların kalıntılarının izlenmesi ile ilgili usul ve esasları belirlendi. Yönetmeliğe göre, canlı hayvanlar, bunların dışkıları ve vücut sıvıları, dokuları, hayvansal kökenli et, süt, yumurta gibi birincil ürünler, hayvan yemleri ve içme suları, ilaç, hormon kalıntısı, kimyasal element kalıntısı ve mikotoksinler ve kalıntıların varlığını tespit etmek amacı ile hayvanlar ve hayvansal kökenli birincil ürünlerin üretim süreci izlenecek. Söz konusu ürünler ve üretim sürecinde, ''anabolik etkiye sahip maddeler ve kullanımına müsaade edilmeyen maddeler'' ve ''veteriner ilaçları ve bulaşanlar'' olmak üzere iki grupta izleme yapılacak. İzleme kapsamındaki anabolik etkiye sahip maddeler ve kullanımına müsaade edilmeyen maddeler, ''stilbenler, stilben türevleri ve bunların tuzları ve esterleri, antitroid ajanları, steroidler, zeranol içeren resorsilik asit laktonları, betaagonistler, gıdalarda hiç bir seviyede bulunmaması gereken, maximum seviye tespit edilmeyecek farmakolojik olarak aktif maddeler'' yer alıyor. Veteriner ilaçları ve bulaşanlar kapsamında da ''Sulphonomidler ve kinilonlar da içeren antibakteriyal maddeler, veteriner hekimliği alanında kullanılabilen ruhsatsız maddeleri de içeren diğer veteriner ilaçları, antihelmintikler, nitroimidazolleri de içeren antikoksidiyaller, karbamatlar ve piretroidler, sedatifler, stereoid olmayan ateş düşürücü ilaçlar, diğer farmakolojik aktif maddeler, diğer maddeler ve çevresel bulaşanlar, PcBs de içeren organoklorin bileşikleri, Organofosfor bileşikleri, kimyasal elementler, mikotoksinler, boyalar ve diğerleri'' izlenecek. İzleme ile ilgili görevlendirilecek yetkili merkezi makam, gerekli denetimlerin yürütülmesini sağlamak üzere, ulusal önlemleri ve önceki yıllardaki uygulamaların sonuçlarına göre güncelleştirilmiş ulusal kalıntı izleme planını hazırlayacak ve her yıl 31 Mart'a kadar ilgili yerlere sunacak. Kalıntı izleme planında, ''yetkilendirilmiş laboratuvarların listesi, izin verilen bir ürün için belirlenecek ulusal tolerans seviyesi, kalıntısı veya varlığı aranacak maddelerin listesi, analiz metodları, bulguların yorumlanması için standartlar, numune alma kuralları, kalıntıların saptandığı hayvan ve ürünlerle ilgili olarak yetkili makam tarafından belirlenen önlemler'' yer alacak Bakanlığın belirlediği yetkili merkezi makam, kalıntı izleme planındaki uygulama sonuçlarını, her 6 ayda bir ilgili kuruluşlara ve kamuya açıklayacak. KAYITLAR 5 YIL SÜREYLE SAKLANACAK Yönetmelik, hayvanlarda kullanılan veteriner ilaçların izlenmesini de öngörüyor. İzlenen çiftliklerin veteriner hekimleri veya yetiştiriciler, çiftlikte reçete ile verilen veya uygulanan herhangi bir işlemin tarih ve özelliğini, muameleye tabi tutulan hayvanların kimliği ve atım süresinin uygunluğunu kaydedecek. Atım süresinin gözlemlendiğini gösteren kayıtlar ve ispat etmek için reçeteler, 5 yıl süre ile muhafaza edilecek. Bakanlığın ve özellikle de mezbahanın resmi veteriner hekiminin talebi halinde, yetiştirici ve veteriner hekim, çiftlikle ilgili her türlü bilgiyi sağlayacak. GIDA GÜVENLİĞİNİN ŞARTLARI Kalıntı izleme planının uygulanabilmesi için, hayvanlarını pazara arz eden herhangi bir çiftlik ve bu tür hayvanların ticareti ile uğraşan özel veya tüzel kişilerin bakanlık tarafından önceden kayıt edilmiş olması gerekiyor. Ayrıca, doğrudan veya bir aracı vasıtasıyla dağıtılan hayvanların üreticisi, bu hayvanlarda kullanılan maddelerin, atım süresinin gözlemlendiğini garanti edecek. Üreticiler veya hayvan ticareti ile uğraşanlar, ''kullanımına müsaade edilmeyen madde ve ürünlerin hayvanlara tatbik edilmediği veya hayvanların izin verilmeyen uygulamaya tabi tutulmadığına'', ayrıca ''izin verilen ürünlerin veya maddelerin hayvanlara tatbiki durumunda bu madde ve ürünler için belirlenen atım sürelerinin gözlemlendiğini'' garanti etmek koşulu ile pazara arzda bulunabilecek. LİMİTLERİN ÜZERİNDEKİ KALINTI VEYA BULAŞAN VARLIĞI Yönetmelik, inceleme sonuçlarında, izin verilen maddelerin kalıntılarının veya bulaşanların varlığının belirlenen düzeyleri aştığının tespiti, izin verilmeyen maddelerin varlığının veya istenmeyen muamelenin tespiti halinde alınacak önlemleri de ayrıntıları ile düzenliyor. Bu önlemler arasında, hayvanların kontrol altına alınması, pazara sunulmaması, zorunlu olarak kesime tabi tutulması, hayvansal ürünlerin insan tüketimine sunulmaması da bulunuyor. Maksimum kalıntı limitlerinin aşıldığını gösteren herhangi bir sonuçta, ilgili karkasların veya ürünlerin insan tüketimine uygun olmadığı beyan edilecek. Suçla ilgili cezalar saklı kalmak kaydıyla, işletmenin; kullanımına müsaade edilmeyen madde veya ürünleri kullandığının, bulundurduğunun veya ürettiğinin tespit edilmesi durumunda, tesis ile ilgili her türlü ruhsat veya resmi onay, tesisin daha sıkı kontrollere tabi tutulacağı bir dönem süresince askıya alınacak. Mevzuata aykırı davranışın tekrarı halinde, bu tür ruhsatlar veya onaylar iptal edilecek. Suçla ilgili olarak ilgili kanunlarında öngörülen para cezaları veya mesleki kuruluşlarca verilen cezalar saklı kalmak kaydıyla, yasaklanan madde ve ürünlerin muamelesi ve nakledilmesinden veya izin verilen madde veya ürünlerin mevcut yasalarda belirtilen amaçların dışında başka amaç için uygulanmasından sorumlu kişilere karşı, uygun idari önlemler alınacak. Yönetmelik hükümlerine göre yapılan kontrol ve araştırmaların engellenmesi ve bu süreçte yetkili makam ile işbirliğine gidilmemesi halinde, ilgililer hakkında adli ve idari işlem yapılacak. ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ VE AB'NİN DENETİMİ Türkiye'de yürütülen kontroller eğer bir veya daha fazla ülkede bir araştırma veya diğer bir önlem ihtiyacını ortaya çıkarıyor ise bakanlık ilgili tarafları bilgilendirecek. Bir araştırma veya diğer önlemin gerekli görüldüğü durumda, alınacak önlemler ilgili devletlerle varılan mutabakat çerçevesinde yürütülecek. Kalıntı izlemeye yönelik araştırma ve kontrollerin masrafları, imha gerektiren durumlarda, adli ve idari cezaları saklı kalmak kaydıyla hayvanların imha masrafı, herhangi bir tazminat veya bedel ödemeksizin hayvanların sahibi veya onlardan sorumlu olan kişi tarafından karşılanacak. Avrupa Komisyonu'nun veteriner uzmanları, AB'nin ilgili direktifinin aynı şekilde uygulanmasını sağlamak üzere, gerekli görüldüğü durumlarda ve yetkili makam ile işbirliği içerisinde, kalıntı izleme planları ve bu planların uygulanmasının yerinde kontrolünü yapacak. Bakanlık, kontrol sonuçlarını dikkate alarak gerekli önlemleri alacak ve Avrupa Komisyonu'nu alınan önlemler hakkında bilgilendirecek. Bakanlık her bir kalıntı veya kalıntı grubu için bir ulusal referans laboratuvarı belirleyecek. İTHALAT YAPILACAK ÜLKELER VE İTHALAT KONTROLLERİ Bakanlık, ithalatçıları, yönetmeliğin kapsadığı hayvan ve hayvansal ürünler için hangi ülkelerden ithalat yapabilecekleri konusunda bilgilendirecek. Ayrıca, ithal edilen hayvan ve hayvansal ürünlerde yürütülen kalıntı kontrol sonuçlarını, her yıl rapor haline getirecek. İthalatta, sınırlarda da kalıntı izleme kontrolleri yapılacak ve kullanımına müsaade edilmeyen madde veya ürünleri veya bunların kalıntılarının varlığının tespiti halinde, ilgili parti veya partinin bir kısmı, masraflar malı gönderene veya onun acentesine ait olmak üzere menşe ülkeye geri gönderilecek. Yönetmeliğe eklenen geçici madde uyarınca, zorunlu kesime gönderilen, et ve sakatatın gönderileceği yüksek risk işleme tesislerine ilişkin kurallar yeniden belirlenecek.