ABD'yi karşıtlığı neden yükseldi?

Son zamanlarda zirveye tırmanan ABD aleyhtarlığının arkasında ne var? Olay kitap Metal Fırtına ne kadar gerçeği yansıtıyor? İşte Manşet'e katılan uzmanların görüşleri.

Türkiye ABD arasına karakedi iki yıl önce tezkerenin reddiyle girdi. Türkiye'nin kararı savaşı engellemedi. İlişkiler daha da gelirledi. Yapılan araştırmalar Türk halkının önemli bir çoğunluğu Amerika'ya antipati beslemişti.

ABD yönetimini Türkiye'yi yakın plana aldı. Diplomatik trafik hızlandı, mesajlar havada savruldu. Diplomatik soğukluk ABD basınına yansıdı. Önce Wall Street Journol, Türkiye'yi 'hasta adam' olarak nitelemişti. Dışişleri Bakanı Condolloze Rice'de kaygılarını tazelemişti.

Başbakan Erdoğan endişeleri bastırmaya yönelik olarak yaptığı "İlişkilerimiz gayet" iyi derken ortamı yumuşatmış mıydı?

Mehmet Ali Birand'ın CNN TÜRK'te sunduğu Manşet Programına katılan uzmanlar son günlerde Türkiye'de yükselen ABD karşıtlığı ve fırtına koparan Metal Fırtına kitabını masaya yatırdı. İşte Manşet'te otaya çıkan ilginç diyaloglar:

Ali Çarkoğlu (Sabancı Üniversitesi-Siyaset bilimci)

Bu hava sadece Türkiye'de değil dünya konjonktörüdür. Yunanistan ve Almanya'daki tepkiler bizden az değil. Ancak liderler bu havayı dağıtmak için pek fazla çaba göstermiyor gibi geldi bana. 2002'de çok fazla Amerikan aleyhtarlığı görülmüyordu. Ancak savaştan sonra oran hızla yükseldi.

Yalım Eralp (Emekli Diplomat):

Eskiden solcular ABD aleyhtarı idi. Bu anlaşılabilirdi. 11 Eylül'den sonra İslam dünyası ve Türkiye'de 'din ekseni'nde bir tepki doğdu. Biz Bosna'daki soykırıma bağırdık ama Ruanda'daki insanlık dramına sessiz kaldık. Türkiye iki kutuplu dünyada hep ABD'nin yanında yer almıştı. ABD'nin tezkere öncesi Türkiye'den çok büyük beklentisi vardı. Türkiye tezkereye hayır dedi. Bu kampanyanın bir kısmı Türkiye'yi daha dikkatli olmaya sevketti. ABD'deki basında çıkan yorumların bir kısmı yönetimin hislerini yansıtıyor, bir kısmı da virüs gibi yayılıyor.

Ali Çarkoğlu: Liderler gerekli soğukkanlılığı göstermiyorlar. ABD yönetimine yakın olan Michael Rubin'in bir makalesi var. 3 Milyar Dolar Suudi Arabistan'dan Türkiye'ye para geldiğini iddia etti. ABD yönetimi sanki kendi sıkıntılarını gazetecilere söylettiriyor gibi geliyor bana.

Mehmet Elkatmış (AK Parti Milletvekili TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonu Başkanı)

Bildiğiniz gibi ABD süper gücüdür ve dünyanın jandarmalığını yapıyor. Büyük Ortadoğu Projesi'ni hayata geçirebilmek için Türkiye'yi yanında görmek istiyor. Ancak Türkiye'yi yanında göremeyince birtakım sıkıştırma manevralarına giriyor. 2003 yılı yaz aylarında ABD'den şu anda ismini hatırlamadığım bir heyet bana geldi. Heyet Başkanı "Beni kongre görevlendirdi. Çok büyük yetkilerim var. Biz dünyada yaptığımız araştırmadan insanların yüzde 93'ü ABD değerlerini kabul ediyor" diye konuştu. Heyet Başkanı, "Dünyanın bizi kabul etmesine rağmen dünyada ABD aleyhtarlığının giderek arttığını duyuyoruz" dedi. ABD aleyhtarlığı sadece Türkiye'de yok. Her tarafta yüksek bir oranda olduğunu bunu kendileri iyi biliyor. Benim soykırıma ilişkin sözlerim ABD'lilerce bahane edildi. Benden daha sert açıklamalar yapanlar var. Örnekler ortada. Bush'un rakipleri bizzat kendisine 'terörist' suçlaması yaptı. Ermeni meselesinde ABD'nin tavrına dikkatle bakın. Benim ifadelerim çok incitici olabilir ancak sadece bu ifadelerden yola çıkarak Türkiye'ye düşmanlık beslenmesini anlamak mümkün değil. Ben demişim ki, "Irak'ın işgali adeta Irak halkını adeta soykırıma uğratmıştır". Buradaki 'adeta' sanki anlamına geliyor.

Mehmet Ali Birand: Siz "ABD soykırımı yapıyor" deyince Amerikan çevrelerinden büyük tepki aldınız. Keşke bunu söylemeseydim mi diyorsunuz?

Mehmet Elkatmış: Bu kadar büyütüleceğini bilseydim, elbette başka türlü söylerdim. Ancak bundan önce bir bildiri yayınlamıştık ve daha ağırdı.

Mehmet Ali Birand: Sizce soykırım nedir?

Mehmet Elkatmış: Ben orada soykırımı var demedim; gidişat bunu gösteriyor dedim. Yapılanların izahı yoktur.

Mehmet Ali Birand: Bu söylem Bush politikalarının uygulamalarına mı yönelik? Yoksa müslümanların üzerine yapılanlar sizi daha kışkırtıyor mu?
Mehmet Elkatmış: ABD'nin yaptıkları bu işler nerede olursa olsun ben aynı tepkiyi veririm.

Mehmet Ali Birand: ABD'lilerin tepkisi sizi şaşırttı mı?

Mehmet Elkatmış: Hem de çok şaşırttı. Onlar Türkiye'yi Ermeni soykırımı yapmakla suçluyorlar. Kıbrıs'ta soykırım için suçluyorlar.

Mehmet Ali Birand: Sizin tepkinizde ve diğer tepkilerde din unsuru rolü oynadı mı?

Mehmet Elkatmış: Ben bunları insan hakları kapsamında söyledim. Tabi ki, bir müslüman olarak da bu durum beni çok fazla üzüyor.

Yalım Eralp: Irak konusunda bir acayip tutumumuz var. Hakikatten insan hakları konusunda hareket etsek durum farklıydı. Saddam Türkmenler'in canına okudu, Türkiye ağzını açmadı. Türkiye henüz insan haklarını global anlamda özümseyebilmiş değil. Ancak müslümanlara ve yakınlarımıza yapıldığı zaman sesimizi çıkarıyoruz.

Mehmet Elkatmış: Sayın Eralp bizi iyi tanıyor. Biz bütün zalimlere karşı aynı tepkiyi veriyoruz. Burada bir özellik var. Tabi ki, Saddam döneminde herşey yapılıyordu. Bütün bunları ABD'den aldığı silahlarla yapmıştı. O zaman ABD ses çıkarmıyordu, biz bağırıyorduk.

"METAL FIRTINA" FIRTINASI...

Her ne kadar komplo teorisiyle de yazılsa da, Türkiye kamuoyunda ABD karşıtlığını tırmandıran Metal Fırtına da Manşet Programı'nda masaya yatırıldı. İşte Metal Fırtına ile ilgili uzman yorumları.

Orkun Uçar (Metal Fırtına yazarı):

Bu senaryo Türk gençliğinin kendi zekasıyla ürettiği bir metindir. Bu bir komplo teorisi değil; olasılık teorisidir. Kitabımız 300 bin satış yaptı.

Ali Çarkoğlu: Benim oğlum harita çizmeyi memleketimizi işgal eden kuvvetlerin hangi bölgeleri işgal ettiğini göstererek öğreniyor. İnsanlar hep bizim aleyhimize yapılabilecek fikirleri benimseyerek büyüyorlar. Yalnızca Türkler mi seviyorlar bu komplo teorilerini? Tabi ki hayır! Bugün dünyada İsa'nın torunu olduğuna dair milyonlar sattı. Bu sadece bize özgü değil. Türkiye'de bugünlerde en çok satan kitaplar listesine Hitler'in Kavgam kitabı giriyor. Bu da önemli bir gösterge.

Yalım Eralp: Türkiye'de ne olursa hep 'dış mihrak'lara yüklenir. Bizim SSK sistemimizi, trafik sorunlarımızı Suriye mi yarattı? Bizde başarısızlıkları başkalarına yükleme arzusu çok büyük. Bu böyle olunca komplo teorileri herzaman prim yapar.

Mehmet Elkatmış: İşin doğrusu dünyanın her tarafında çeşitli komplolar var. Ama öyle ama böyle. Tabi bütün bunlar özellikle eğitimden kaynaklanıyor. Medyamız da buna adeta çanak tutuyor. İnsanların bu tür komplolar hoşuna gidiyor.