ABD'de şirketler Covid-19 aşısı olmayanları işten çıkarılabilir

ABD'de Pfizer/BioNTech'in geliştirdiği Covid-19 aşısının Perşembe günü acil kullanım için onay alması bekleniyor. Onayın ardından birkaç gün içinde aşının dağıtımına başlanabileceği belirtiliyor.

Ancak uzmanlar, halkı aşı yaptırmaya ikna etmenin aşının geliştirilmesi kadar zorlu bir aşama olabileceğini söylüyor.
CNBC'nin haberine göre Pew Araştırma Merkezi'nin son kamuoyu yoklamasına katılan her 10 kişiden dördü, "kesinlikle" ya da "muhtemelen" aşı yaptırmayacağını söyledi.
Uzmanlar sürü bağışıklığının oluşabilmesi için nüfusun yüzde 70'inin aşılanması ya da doğal antikorlara sahip olması gerektiğini söylüyor.

İşverenin aşıyı zorunlu kılma hakkı var

ABD yasaları ise işverenlerin çalışanlarını aşı olmaya zorlamasına izin veriyor. Bu, aşı yaptırmayan çalışanların işlerini kaybedebilecekleri anlamına geliyor.

Dallas'tan çalışma avukatı Rogge Dunn, "Bazı şirketler Covid-19 aşısını mecburi yapma eğiliminde" diyor.

Müşterileri gıda ve alkolsüz içecek üreticisi bazı şirketlerin de bulunduğunu belirten Dunn aşı zorunluluğunun, salgın sırasında ağır bir darbe alan restoran sektörü için "oyunun kurallarını değiştirebilecek" bir unsur olabileceğini söylüyor. Dunn şöyle devam ediyor:

"(Restoran sahipleri) aşının kendilerine bir rekabet avantajı getireceğini düşünüyor. Müşterilerine 'Bizim restoranımız güvenli. Tüm personelimizin aşısı var' diyebilecekler. Bu bir halkla ilişkiler taktiği de olabilir ama, yasalara göre işverenler çalışanlarını aşı olmaya zorlayabilir. Aşı olmayanları işten çıkarma hakları var."

California Üniversitesi Hastings Hukuk Fakültesi'nden Prof. Dorit Reiss da özel işletmelerin bu konuda geniş hakları olduğunu belirterek "Aşı, bir işçi sağlığı ve iş güvenliği kuralı. İşverenler, bunu mecbur kılabilir" diyor.
Sağlık sektörü için de aynı şeyin geçerli olması söz konusu. Moderna'nın aşı deneme programının sorumlusu Dr. Hana el Sahly hastanelerde, grip aşısında olduğu gibi Covid aşısının da personel için bir zorunluluk haline gelebileceğini söylüyor.
Dr. Sahly, "Koğuşlarda hastalarımızı görmeden önce grip aşısı olduğumuzu göstermek zorundayız. Hasta olursak, işimizi yapamayız" diyor.

Aşı yaptırmamak için istisnalar

Fakat uzmanlar, aşı zorunluluğunda bazı istisnaların olabileceğine de dikkat çekiyor.
Sendikalı iş yerlerinde aşı zorunluluğunun toplu sözleşmelerde pazarlığın bir parçası olabileceğine dikkat çekiliyor.
Ayrımcılıkla mücadele yasalarının da çalışanlara koruma sağlayabileceği belirtiliyor.
Örneğin Engelliler Yasası, sağlık nedenleriyle aşı olmak istemeyenlere muafiyet hakkı veriyor. Bu tür durumlarda işverenin personele evden çalışma hakkı tanıması gerekiyor.
1964 Yurttaşlık Haklar Kanunu da dini nedenlerle aşı yaptırmak istemeyenlere muafiyet sağlıyor.