ABD ile tamam mı devam mı? Çavuşoğlu ve Tillerson açıkladı

ABD ile Türkiye arasındaki ilişkiler için Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu 'Ya tamamen bitecek ya devam edeceğiz' demişti. Türkiye'nin tamam mı devam mı kararını vereceği görüşme ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson ile oldu. Çavuşoğlu kritik görüşme sonrasında kameralar önüne geçti ve son dakika açıklamalar yaptı.

ABD Dışişleri Bakanı Tillerson'un Türkiye ziyareti öncesi Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu görüşmenin önemine vurgu yaparak, 'Ya ilişkileri bitireceğiz ya düzelteceğiz' açıklamasını yapmıştı. Bu açıklamalar ışığında dün akşam Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Tillerson arasında uzun süren bir görüşme gerçekleşti. Bugün ise dışişleri bakanları biraraya geldiler.

Kritik görüşme sonrası açıklama yapan iki bakandan ilişkilere devam mesajı çıktı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu bunu "Ya bu ilişkileri tekrar yoluna koyacaktık, ya da daha kötüye gidecektik. Dün akşamdan itibaren ortaya koyduğumuz iradeyle ilişkileri normalleştirme yoluna girdik" sözleriyle duyurdu.

ÖNCELİK MENBİÇ OLACAK

ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson ise "Suriye hedefimiz örtüşüyor, önce Menbiç'i ele alacağız. Bu aşamadan sonra birlikte hareket edeceğiz" dedi. Kurulacak ortak mekanizmada ilk toplantı Mart ayında yapılacak ve farklı kurumlar mekanizmada yer alacak.

Basın açıklamasının satırbaşları şöyle:

ÇAVUŞOĞLU'NUN AÇIKLAMALARI: "Geçmişte de ilişkilerimizde de inişler, çıkışlar oldu. Ancak her zaman diyalog yoluyla, samimi bir ortamda tüm sorunları konuşarak geçmişte tüm kritik aşamaları birlikte geçtik. Şimdi de yine böylesine kritik bir aşamadayız. Dün akşamki üçlü toplantıda, aynı samimi ortamda her iki tarafta düşünce, beklenti ve kaygılarını dile getirmiştir. 3 saat süren toplantıda bölgesel işbirliğimiz de değerlendirilmişti.

"NORMALLEŞME YOLUNA GİRDİK"
Ya bu ilişkileri tekrar yoluna koyacaktık, ya da daha kötüye gidecektik. Dün akşamdan itibaren ortaya koyduğumuz iradeyle ilişkileri normalleştirme yoluna girdik. Ancak atılması gereken adımlar var. Biz FETÖ konusunda, YPG'ye destek konusunda, PKK'yla mücadele konusunda beklentilerimizi dile getirdik. Yaşamsal güvenlik kaygılarımızın ciddiye alınması gerektiğini düşünüyoruz

"KONUŞMAK YERİNE BERABER DEĞERLENDİRECEĞİZ"
Bundan sonra sonuç odaklı adımları nasıl atabiliriz, konuştuğumuz konuların uygulanabilmesi için neler yapabileceğimizi konuştuk. Tüm bu konular için mekanizmalar oluşturma kararı aldık. Bir tanesi genel konular, konsolosluk konuları, FETÖ konusu gibi. Burada tüm bu sorunları nasıl çözeceğimizi birlikte konuşacağız. FETÖ konusunda delil var mı yok mu, uzun uzun kamuoyunda konuşmak yerine bu mekanizma içinde beraber değerlendireceğiz.

SURİYE'NİN GELECEĞİ MESELESİ
Aynı şekilde Suriye konusunda oluşturacağımız mekanizmayla, terörden nasıl arındıracağız, Cenevre süreciyle beraber siyasi çözüme nasıl gideceğiz, birlikte nasıl çalışacağız, Irak'ın toprak bütünlüğünü nasıl sağlayacağız, bunları konuşacağız. Bu çalışmalar bizim için önemli sonuçlar doğuracaktır. Bu mekanizmalar topu taca atmak değildir. Sonuç alınacak mekanizmalardır. Oyalama yok. İnşallah ilk toplantı da Mart ayının ortasında gerçekleşecek.

Dün ve bugünkü toplantılar ikili ilişkiler bakımından, bölgesel konulardaki işbirliği bakımında kritik bir ziyaret ve kritik bir görüşme olmuştur. Birlikte geleceğe yönelik ortak adımlar atacağımıza ve neticeler alacağımıza inanıyorum."

TİLLERSON'IN AÇIKLAMALARI:
"Afganistan'da Bosna'da beraber çalıştık. Gerçekten çok büyük fedakarlıkları birlikte üstlendik. Türkiye birçok terör örgütünün tehditleriyle karşı karşıya. Türkiye çok önemli bir ülke. Bu anlamda Suriye'de işbirliğimiz, DEAŞ'la ilgili konular, bağımsız ve birleşik bir Suriye'nin kurulması için birlikte çalışmamız gerekiyor.

Suriye halkı için Cenevre konferanslarının bir çözüm getirmesini diliyoruz.

SİVİL HALKA ZARAR GELMEMESİNİ TÜRKİYE'DEN RİCA ETTİK
Türk halkı ve Türk hükümeti şimdiye kadar gösterdikleri misafirperverlikle hepimize örnek oldular. 3 milyon mülteciyi ağırlıyorlar. Türkiye'nin güvenlik endişelerini ciddiye alıyoruz. Bu anlamda sivil halka zarar gelmemesi için Türkiye'de bazı ricalarımız var.

SORU CEVAP BÖLÜMÜNDE NELER OLDU?

- Sayın Tillerson, Türkiye’nin Afrin operasyonunu Menbiç’e genişlemesi konusunda ABD askerlerini çekmeyi planlıyor musunuz?
- Sayın Çavuşoğlu, ilişkiler çin ‘ya düzelecek ya bozulacak’ demiştiniz. Siz Ankara’nın endişelerinin giderilmesine ilişkin beklediğiniz garantiyi aldınız mı?

TILLERSON: Dün akşam sayın Cumhurbaşkanı ile yapmış olduğumuz görüşmelerde bu kritik öneme sahip konuların nasıl çözülebileceğiyle ilgili tekliflerimizi sunduk. Bunların bir kısmı ortak basın deklarasyonunda da görünecek. Spesifik olarak bizim aramızda sorun olan konular içinde çalışmayı taahhüt ettik. Hedefimiz Suriye ile ilgili kesinlikle örtüşüyor. DEAŞ’tan kurtulmak, ülkeyi istikrara kavuşturmak, sonra mültecilerin evlerine dönmesini sağlamak, aynı zamanda siyasi çözümü desteklemek… çalışmalarımızı koordine edeceğiz. Bu çerçevede çalışmalarımızı diğer terörist gruplara karşı da ortaklaşa sürdürdüğümüzde bir koordinasyon gerçekleştireceğiz. O bölgelerde kim daha egemen olacak bunlara da karar vereceğiz. Ve bunları da temizledikten sonra orada daha önce yaşayan insanlara geri vereceğiz. Menbiç konusunu ele alacağız. Ancak sadece bu değil Kuzey Suriye’nin tamamı üzerinde çalışmaya devam edeceğiz. Cenevre sürecini destekleyeceğiz.

ÇAVUŞOĞLU: Bizim beklentilerimizin nasıl karşılanacağı, ABD’nin de konsolosluk işleriyle ilgili beklentileri var. Fakat bizim endişelerimiz doğrudan, yani bize yönelik oluşan tehditlerle ilgili. Yani YPG’nin saldırılarıyla ilgili. İnsanlarımız ölüyor. Bugüne kadar 100 civarında, bizim vatandaşımız ya da bizde yaşayan Suriyeliler YPG’liler tarafından gelen roketlerle öldürüldü, şehit oldu. Dolayısıyla elbette tüm bu bizim endişelerimizi de kapsayan bu çalışma grubu, bu çerçevede atılacak somut adımlar çok önemli. Bu YPG ile ilgili de önemli DEAŞ ile ilgili de önemli, FETÖ ile ilgili tüm konular.

Diğer taraftan Münbiç ile ilgili cevabı Tillerson verdi. 2016 yılında ABD’nin Türkiye’ye sözü vardı. Sözler tutulmadı. Hatta bir keresinde bizden bir heyet davet edildi, YPG’lilerin fıratın doğusuna gittiğini anlatmak için. Daha sonra da YPG’lilerin gitmediğini öğrendik. Bu süreçte önce Menbiç’ten başlayacağız. Artık bundan emin olacağız. İstikrara kavuşması için bu şehirleri kimin yöneteceği ve güvenliğini de kimin sağlayacağı çok önemli. YPG buradan çıktıktan sonra, biz güvene dayalı ABD ile bu konularda adım atabiliriz.

- Burada gelecekte ne yapacağınızla ilgili olarak konuşmaya başladınız ama bugün itibariyle başlayacak spesifik adımlarla ilgili belirli noktaya gelemedik. Niçin iki ülkenin anlaşmaları neden bu kadar uzun süre aldı? “Osmanlı tokadı”nı gerektirmeyecek aşamaya neden gelemedik?
- Sizin ve Cumhurbaşkanınızın söylemleriyle ilgili olarak biraz gergin olduğunu biliyoruz. Sizin hükümetiniz OHAL’i kaldırmakla ilgili olarak hangi aşamada kendisini güvende hissedebilir? Ve yüz binlerce insanı serbest bırakmak için ne noktaya gelmemiz lazım? Delillerin çok yeterli olduğu düşünülmüyor…

TILLERSON: İlişkilerimizde bir kriz noktasındaydık. Geri dönüp tartışabiliriz ama bunun yararlı olacağına inanmıyoruz. Bu ilişki çok önemli. NATO müttefiki olarak çok önemli. İlerleyebileceğimiz noktada çalışmaya başlamak istiyoruz. Çalışanlarımızın büyük bir kısmı, bu konuda nasıl ilerleyeceğimi geliştirmeye çalıştılar. Yapılacak çok detaylı çalışmalar var. Artık bu konuda yalnız hareket etmeyecek. Türkiye başka bir şey, Amerika başka bir şey yapmayacak. Birlikte hareket edeceğiz. İlerleyeceğiz ve bu çerçevede DEAŞ’a karşı başarılı olacağız. Başta terörist gruplar varsa Suriye içerisinde onlarla ilgili de adımlar atacağız. Alanların istikrarını sağlayacağız. Ama yapılacak çok iş var. Kollarımızı sıvamamız lazım. Acil olduğunu düşündüğümüz konularda beklemeyeceğiz. Hala Suriye içerisinde ciddi bir konu var. Spesifik çalışmalar, çalışmaya başladıkça ortaya çıkacak.

ÇAVUŞOĞLU: Sorunları bizden gelen açıklamalar bağlarsanız bu gerçekçi olmaz. Bizim açıklamalarımız düşmanlık yapmak için yapılmış açıklamalar değil. Gördüklerimizi açıklayan sözlerdir. Aynı şekilde biz siyasetçiler olarak bazen attığımız adımlarla, sözlerimizle kamuoyunun duygularını pozitif anlamda yönlendirebiliriz. Ama yeri geldiği zaman bu her siyasetçi için geçerlidir ama Türkiye’de biz Cumhurbaşkanımız, şahsım da dahil Türk milletinin düşüncelerini de açıkça söylemeliyiz.

İkincisi, Türkiye’deki tutuklamaların ya da yargı süreçlerinin, Türkiye’deki OHAL ile ilgili bir ilgisi yoktur. Ve bu OHAL vatandaşlarımızın temel hak ve özgürlüklerini kısıtlayan bir OHAL değildir. 2003 yılında iktidara geldiğimiz zaman ilk adımlarımızdan bir tanesi güneydoğu

Avrupa’da bazı ülkeler bir terör saldırısından sonra OHAL ilan etti. Biz, lideri de Pensilvanya’da yaşayan FETÖ’nün darbe girişimiyle karşı karşıya kaldık. Ve OHAL ile bu terör örgütüne karşı hızlı adımlar atmamız gerekiyordu. Türkiye’deki yargılama süreci, 15 yıldır AB, Avrupa Konseyi, AİHM kararlarıyla oluşturduğu içtihatlar ve bu çıkardığımız demokratik kanunlar çerçevesinde devam eder. OHAL içinde bu yargılama süreçlerini belirleyecek bir kanun kabul edilmemiştir. Bağımsız yargı kararlarını veriyor. Üst mahkemelere gitme, AYM. Biz AİHM’e de bağlıyız ve oradan çıkan kararlar da bağlayıcıdır.

- Türkiye’nin yaptırımlara maruz kalabileceğine dair uyarıda bulundunuz mu? S400 sistemini alacaksanız, bunu almış olmanıza rağmen NATO’da kalır mısınız?

TILLERSON: Biz burada kongrenin geçtiğimiz yaz aylarında kabul ettiği kanunu değerlendirdik. Bu Rus askeri araçlarının alınmasıyla ilgili değerlendirme. Aslında bu tabi ilk öncelikli olarak belirlemiş olduğumuz konular arasında. Bir grup uzmanı bir araya getireceğiz. Daha önce dünyanın her yönünde hükümetlerle ilgili attığımız adımlar bunlar.  Ama tabi ki Rusya’ya karşı bir karar. Dünyada farklı ülkelerin bu tür satın alması durumunda endişelerimizi dile getiriyoruz. Bir çok ülke ilerlememe kararı alıyor. Burada neyin risk altında olabileceğini anlatmaya çalışacağız. Tabi ki çok dikkatli biçinmde değerlendirilecek konulardan birisi. Tamamiyle kanuna uyacağız.

ÇAVUŞOĞLU: Tehdit konusunu kullandınız. O doğru bir kelime değildir. Biz tehdit dilini kullanmayız ve kendimiz de reddederiz. Bu konuyu sadece dün akşam ve bugün konuşmadık. Kendisiyle sık sık telefonda da konuları değerlendiriyoruz. Elbette kongrede çıkan bir yasa var. Onu bize izah ettiler. Fakat diğer taraftan da bir konu var ki bu da bizim ulusal güvenliğimiz için çok önemli.

Müttefiklerimizden almak istiyoruz yok. Basit silahları bile alırken, yok kongreydi, şuydu buydu bahanelerle bunları almakta zorluk çektik. Benim acil ihtiyacım var. Rusya Federasyonu da bize cazip önerilerde bulundu. Biz çok farklı ülkelerle görüşmeler de yaptık. Diğer taraftan orta vade için teknoloji transferi içinde duruyoruz Türkiye olarak. Ve en son Cumhurbaşkanımız Erdoğan’ın Paris ziyaretinde, Eurosam ile ortak üretim konusunda bir ön anlaşma yaptık. Demek ki bizim müttefiklerle ilgili sorunumuz yok. Biz neden NATO içerisinde ihtiyaçlarımızı karşılamayalım?

Bu konularda biz Rusya’daki görüşmelerimizi kongreden önce sağladık. Daha sonrakiler detay. O nedenle biz bunları tabi ki konuştuk. Komisyon içinde de ele alacağız. Ama burada herkes birbirini çok iyi anlamalıdır.