AB ve Orta Asya ülkelerinin liderleri ikinci kez buluştu

Avrupa Birliği (AB) ve Orta Asya ülkelerinin liderleri, ikinci kez Kırgızistan'ın Çolpon-Ata şehrinde düzenlenen toplantıda bir araya geldi.

Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov'un ev sahipliğinde yapılan toplantıya AB Konseyi Başkanı Charles Michel, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman ve Türkmenistan Bakanlar Kurulu Başkan Yardımcısı Nurmuhammet Amannepesov katıldı.

Caparov, Çolpon-Ata şehrine gelen liderleri, Cumhurbaşkanlığı Kongre Merkezi'nde tek tek karşıladı. Liderlerin aile fotoğrafı çektirmesinin ardından toplantıya geçildi.

"AB ile Orta Asya ülkeleri senkronize bir takım gibi çalışmalıdır"

AB Konseyi Başkanı Michel'in başkanlığında yapılan toplantıda insani, kültürel, yatırım, yeşil enerji, güvenlik, ticaret, ulaşım, eğitim, turizm konuları, uyuşturucuyla mücadele, iklim değişikliği ve Afganistan'daki insani durum ele alındı.

AB'nin 27 ülkesi ile Orta Asya ülkeleri arasında işbirliğinin güçlendirilmesinin önemine işaret eden Michel, bu ülkelerin senkronize bir takım gibi çalışmaları gerektiğini belirtti.

Michel, dünyadaki jeopolitik durumu dikkate alarak enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesi gerektiğini vurgulayarak, "Çünkü sürekli aynı enerji kaynağına başvurulduğunda bazen gerilemeye neden olabiliyor." dedi.

Orta Asya ülkelerindeki doğrudan yatırımların yüzde 40'ının AB üyesi ülkelerden yapıldığını belirten Michel, bu yatırım miktarının Orta Asya ülkelerinin büyük komşu ülkelerinden daha fazla olduğunu söyledi.

Michel, Afganistan'daki insani duruma işaret ederek, Orta Asya'daki ülkelerin Afganistan ile ilgili analizlerinin AB'nin ortak bakış açısının oluşmasında çok yardımcı olduğunu söyledi.

AB olarak Afganistan halkına güvenlikle ilgili tüm konularda her zaman yardım etmeye hazır olduklarını belirten Michel, şöyle konuştu:

"Bildiğiniz gibi teknik diyalog sürmesine rağmen Taliban hükümetini tanımıyoruz. Biz, kadın ve kız çocuklarının haklarının korunmasına önem veriyoruz. Afganistan'ın uluslararası yükümlülüklere uymasını istiyoruz. Afganistan'ın terörün beşiği haline dönüşmesini istemiyoruz. Gerektiğinde Orta Asya ülkeleri ile sınır güvenliği konusunda çalışmaya hazırız."

"Orta Asya ülkelerinin pozisyonuna saygı duyuyorum"

Rusya ile Ukrayna arasındaki gerilime de değinen Michel, Rusya'nın Ukrayna'ya karşı sürdürdüğü savaşa yönelik Orta Asya ülkelerinin pozisyonuna saygı duyduğunu vurguladı.

Michel, AB-Orta Asya zirvesinin zor bir zamanda yapıldığına işaret ederek, şunları kaydetti:

"Rusya ile Ukrayna arasında bir savaş var. Bölgenizdeki ülkelerin farklı pozisyonlarda olduğunu biliyorum. Her ülkenin pozisyonuna saygı duyuyorum. Her ülkenin pozisyonunun Rusya ile sahip oldukları yakın bağlarla açıklandığını biliyorum. AB'ye gelince Avrupa Birliği, İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra Avrupa, milliyetçilikle mücadele etmek için Birleşmiş Milletler himayesinde kurulan bir projedir.

Savaştan sonra birbiriyle savaşan, savaştan zarar gören tüm devletler, herkesin birlikte yaşayıp çalışacağı yeni bir proje inşa etmeye karar verdiler. Bu nedenle her birinin toprak bütünlüğünü ve egemenliğini tanıyan BM'nin sözleşmesine inanıyoruz. BM Güvenlik Konseyi daimi üye ülkesinin aniden BM Sözleşmesi'ni ihlal etmeye karar vermesi bizi şok etti. Biz de Ukrayna'ya yardım etmeye karar verdik. Sadece bu ülkenin toprak bütünlüğünü değil diğer ülkeleri de destekliyoruz."

Caparov'dan "AB-Orta Asya ulaştırma kurumları düzeyinde platform kurulması" önerisi

Cumhurbaşkanı Caparov, Orta Asya ekonomileri için büyüme itici gücünün, bölgesel transit ulaşım ve lojistik potansiyelinin geliştirilmesi olduğunu söyleyerek, Orta Asya ülkelerini ulaşım çıkmazından çıkaracağına inandığı Çin-Kırgızistan-Özbekistan demir yolu inşaatı projesine büyük önem verdiklerini anlattı.

Barış, kalkınma, refah gibi ortak hedeflere ulaşmak için AB ile Orta Asya ülkeleri arasındaki işbirliğinin yeterli potansiyele sahip olduğunu vurgulayan Caparov, "AB-Orta Asya ulaştırma kurumları düzeyinde daimi bir platformun" kurulmasını önerdi.

Caparov, Kırgızistan'ın AB ile geçen yıl ticaret hacminin yüzde 76,1 artarak 603 milyon 100 bin dolar olarak gerçekleştiği bilgisini paylaştı.

Avrupa'dan enerji verimliliği alanındaki bilincin artırılmasına yönelik eğitim desteği isteyen Caparov, AB'nin Afganistan'daki insani yardım faaliyetlerini memnuniyetle karşıladıklarını belirtti.

Rusya-Ukrayna Savaşı'na değinen Caparov, Kırgızistan'ın masada her anlaşmazlığın çözümünden yana olduğunu ifade etti.

"Jeopolitik gerilime rağmen Orta Asya ülkeleri, bölge içi diyaloğu güçlendirdi"

Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev, benzeri görülmemiş jeopolitik gerilime rağmen Orta Asya ülkelerinin bölge içi diyaloğu güçlendirdiğini, bunda AB'nin büyük payının olduğunu söyledi.

Geçen yılın sonunda Kazakistan'a Avrupa yatırımlarının yüzde 23 artarak 12 milyar 500 milyon dolara ulaştığını kaydeden Tokayev, AB'nin Kazakistan ekonomisine 30 yılda 350 milyar dolar doğrudan yatırım yaptığını dile getirdi.

Tokayev, Kazakistan'ın AB ülkeleri ile 40 milyar dolarlık ticaret hacmini 2025'te 50 milyar dolara çıkarmayı hedeflediğini anlattı.

AB ve Orta Asya ülke liderlerinin ilk zirvesi, Kazakistan'ın başkenti Astana'da Ekim 2022'de yapılmıştı. Bir sonraki AB ve Orta Asya Zirvesi, 2024'te Özbekistan'da gerçekleştirilecek.