Şirketlerin tüketicileri mağdur etmemesi için kutlanan ve ortaya çıkan 15 Mart Dünya Tüketiciler Günü ülkemizde de kutlanıyor. Peki ama 15 Mart Tüketiciler günü nedir, neden kutlanır ilk hangi ülkede kutlandı ve hangi ülkeler 15 Mart'ı kabul etti? İşte merak edilenler...
Abone ol15 Mart Dünya Tüketiciler Günü nedir, neden kutlanır, Türkiye'de ne zamandan beri kutlanıyor soruları merak konusu oldu. 15 Mart'ın tarihi ve önemi hakkında akıllara takılan soruları köşesine taşıyan yazar meral Tamer 15 Mart Dünya Tüketiciler Günü'nü şöyle anlatıyor..
İşte yazar Meral Tamer'in 15 Mart yazısı...
Başkan John Kennedy, 15 Mart 1962 günü Amerikan Kongresi’nde ilk kez tüketicilerin 8 temel hakkı bulunduğunu açıkladı. Güvenlikten bilgi almaya, özgürce tercih yapmaktan zararın karşılanmasına, sağlıktan çevreye bu yeni haklar, şirketlerin tüketiciyi istismar etmesini önlemek amacına yönelikti.
15 Mart’ın, kapitalizmin beşiği Amerika dışına taşarak Dünya Tüketiciler Günü olarak kutlanması için aradan 20 yıl geçmesi gerekti. Cumhuriyet’te Hasan Cemal’in Genel Yayın Yönetmeni, Osman Ulagay’ın da Ekonomi Müdürü olduğu dönemde, Türk basınında başlattığımız ilk Tüketici Köşesi, dünyada tüketici hakları kutlamalarının başladığı 15 Mart 1983’ün bir ay öncesine rastlar. Dünyada ilk olan bir uygulamayı, biz de Türkiye’de öncü olarak o dönemde başlatmıştık.
Afganistan’da ilk kez: Aradan 30 yıl geçti; köprülerin altından çok sular aktı. Artık Dünya Tüketiciler Günü değişik ülkelerde çok farklı biçimlerde kutlanır oldu. Örneğin dünyada tüketiciyi koruma politikası olmayan ve halkın tüketici haklarının farkında olmadığı nadir ülkelerden biri olan Afganistan’da 15 Mart, ilk kez geçen yıl kutlanmıştı. 9 ay önce de ilk ve tek Tüketici Derneği kuruldu; ancak Afgan halkı tüketici olarak haklarını hâlâ bilmiyor ve devletin de tüketiciyi koruma politikası yok.
Borçluluğun büyük boyutlara ulaştığı Güney Afrika’da ise bu yıl 15 Mart, hükümet yetkililerinin tüketiciyi bilgilendirme yarışına sahne oldu. Tüketicilere yasalar konusunda daha fazla bilgi sahibi olmaları için çağrı yapılırken, finans kesimi de her türlü transaksiyonun ve kredi anlaşmasının, vatandaşın anlayacağı netlikte olması konusunda uyarıldı. Bu arada Güney Afrika’nın en yoksul bölgelerinde yeni açılan Tüketici Hukuk Klinikleri aracılığıyla yoksullara ve işsizlere bebeklerin nüfusa kaydından tüketici olarak hak aramaya bedava hukuk hizmeti verilecek.
Avrupa Birliği ülkelerinde ise Dünya Tüketiciler Günü kutlamalarının modası, sanki geçmiş gibi görünüyor. Zaten AB ülkeleri kutlamayı her yıl toptan bir ülkede yapıyor.
Adalet, hemen şimdi: Bu yılki kutlama Danimarka’da yapıldı ve konusu da “Ürün Güvenliği ve Pazar Denetimi” idi. Oysa bu kutlamalarda uluslararası tüketici örgütleri her yıl bir konu başlığı belirlerler; 2013’ün tüm dünya için başlığı “Adalet; hemen şimdi!” idi.
Geçmiş yılların kutlamalarındaki başlıkları hatırlayacak olursak...
* 2012-2011-2010: “Bizim paramız, bizim hakkımız” sloganıyla dürüst finansal hizmetler talebi.
* 2009-2008: “Abur-cubur yiyecekler nesli” sloganıyla çocuklara sağlıksız yiyeceklerin pazarlanmasını önlemek için kampanya.
* 2007: İlaç devlerinin doktorlarla etik dışı promosyonuna karşı kampanya.
* 2006: “Herkes için enerjiye sürekli ve güvenli erişim.”
* 2005: “Genetiği değiştirilmiş ürünleri istemiyoruz.”
Çin’in durumu farklı: Bu arada Çin, her yıl 15 Mart’ı kutlarken, kusurlu davrandıklarını düşündüğü uluslararası dev şirketleri kamuoyu önünde eleştirmeyi de âdet edinmiştir. Çin Devlet Televizyonu’ndaki bu yayınların geçen yılki hedefi McDonald’s ve Carrefour’du. İkisi de özür dileyerek konuyu kapatmışlardı. Bu yıl ise hedef tahtasında Apple ve Volkswagen vardı. Televizyon yayınlarında gün boyu bu 2 markanın Çinli tüketicilere verdikleri satış sonrası servis hizmetlerinin, diğer ülkelerdekinin çok gerisinde olduğu duyuruldu. Ve bu yayın hemen etkisini göstermiş olmalı ki, Çin’deki üretimini gelecek yıl 2’ye katlayarak 4 milyon adete çıkarmayı planlayan Volkswagen, aradan 24 saat geçmeden 1 yıla yakın süredir sorun çıkaran DSG kuru şanzımanlı araçları geri çağırdı.
TÜFENKÇİ'DEN 15 MART AÇIKLAMASI: Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, “Tüketici hakem heyetlerimize 2017 yılında toplam 590 bin 736 başvuru yapılmış, 636 bin 906 adet karar verilmiştir.
Tüketici hakem heyetleri kararlarının yüzde 77’si tüketici lehine, yüzde 23’ü tüketici aleyhine çıkmıştır” dedi.
Gümrük ve Ticaret Bakanı Tüfenkci, 15 Mart Dünya Tüketiciler Günü nedeniyle bir mesaj yayımladı. Bakan Tüfenkci mesajında, “Tüketim temel ihtiyaçlar ve zorunluluklar üzerinden insanımızın hayatına yön veren bir davranış olarak hayatımıza girmiştir. Bilgi ve teknolojide meydana gelen gelişmelerle tüketim, sosyal hayatımızda alışkanlıklarımıza ve davranışlarımızı da dönüştürmeye başlamıştır. Son yıllarda tüketim kültürünün hızlı bir şekilde yayılması, değerlerin maddileşmesi ile birlikte gündelik yaşamımız tüketim etrafında dönmeye başladı. Tüketimin hayatımızda egemen olmasıyla birlikte bir takım sorunları beraberinde getirmiştir. Bu kapsamda Gümrük ve Ticaret Bakanlığı olarak tüketicilerimizin sağlık ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarını koruyucu, kayıplarını giderici tedbirleri alıyor ve gerekli düzenlemeleri yapıyoruz. Piyasaya sunulan mal ve hizmetlerin kalitesinin yükseltilmesi amacına yönelik olarak kalite denetimlerimizi gerçekleştiriyoruz. Tüketicilerimizin korunmasına ilişkin politikalar geliştiriyor ve çalışmalarımızı kararlılıkla sürdürüyoruz. Tüketicilerimizin işlemlerinden kaynaklanan uyuşmazlıklarının giderilmesi konusunda gerek Bakanlık merkez teşkilatımız, gerekse tüketici hakem heyetleri ile tüketici mahkemeleri büyük bir özveriyle çalışıyor. Bu hizmetler vesilesiyle tüketici hakem heyetleri, tüketici haklarının korunmasında önemli bir bayrağı taşımaktadır” dedi.
Tüketici hakem heyetlerine 2017 yılında toplam 590 bin 736 başvurunun yapıldığını, 636 bin 906 adet karar verildiğini vurgulayan Tüfenkci, “Tüketici hakem heyetleri kararlarının yüzde 77’si tüketici lehine, yüzde 23’ü tüketici aleyhine çıkmıştır. 2017 yılının sonlarına doğru tüketici hakem heyetlerine başvurularda parasal sınırı ilçeler için 4 bin TL’ye, iller için ise 6 bin TL’ye yükselttik. 2018 yılında yeniden değerleme oranında arttırılan bu rakamlar ilçeler için 4 bin 570 TL, illerde ise 6 bin 860 TL oldu. Tüketici hakem heyetlerinin yeniden yapılandırılmasıyla ilgili çalışmalar başlattık. Çalışma kapsamında ilçe tüketici hakem heyetlerinde kaymakamlıklarda bulunan ‘Tüketici Hakem Heyeti’ tabelası kalacak şekilde bin 11 tüketici hakem heyetinin başvuru almaya devam etmesi, bununla birlikte karar mercilerinin 211 merkezde toplanarak güçlendirilmesi sürecini başlattık. Reform niteliğindeki bu çalışmayla devletimizin bütçesinde yıllık 105 milyon TL tasarruf sağlamış olacağız. Tüketicilerimizin sağlık ve güvenliğini korumak adına piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetlerini oldukça önemsiyoruz. Bakanlığımızın sorumluluğunda bulunan tüketici ürünlerinden sağlık ve güvenliğe zarar verecek nitelikte olanları daha ithalat aşamasında, piyasaya arz edilmeden ülkemize girişini engelliyoruz. Gerçekleştirdiğimiz denetim faaliyetleri sayesinde Bakanlığımızın sorumluluğundaki ürünlerde güvensizlik oranı 2011 yılında yüzde 38,6 iken, 2016 yılı itibariyle bu rakam yüzde 2’ye gerilemiştir. 2017 yılında bu oranı yüzde 0,35’e kadar indirdik. Hedefimiz etkin denetimlerle bu oranı mümkün olduğunca sıfıra yaklaştırmaktır” ifadelerini kullandı.
Bakan Tüfenkci, sözlerini şöyle tamamladı:
“Bakanlık olarak önümüzdeki dönemde piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetleri sonucunda tüketicilerin sağlık ve güvenliklerini tehdit eden ürünler hakkında bilginin, gelişen iletişim teknolojileri göz önüne alarak daha geniş kitlelere duyurulması adına ‘Güvensiz Ürün Bilgi Sistemi’ oluşturulması için gerekli çalışmalara başlattık. Tüketicilerimizin bilinçlendirilmesi hususunda sosyal medyayı ve tüketicilerimize ulaşabileceğimiz her türlü ortamı etkin bir şekilde kullanmayı hedefliyoruz. Ayrıca, Alo 175 Tüketici Danışma Hattı ile tüketicilerimize yaşadıkları sorunlarla ilgili olarak anında ve hızlı bir şekilde bilgi alma imkanı sunuyoruz. 2017 yılında Alo 175 Tüketici Danışma Hattı üzerinden yaklaşık 340 bin çağrıyı cevapladık. Tüketimin sadece tüketici hakları boyutu ile ilgili değil, aynı zamanda bilinçli tüketim ve israfın önlenmesi boyutlarında da tüketicileri bilgilendirme misyonunu üstleniyoruz. Bu kapsamda 2017 yılı Türkiye İsraf Raporu’nu hazırlayıp kamuoyu ile paylaştık. ‘Güvensiz ürüne karşı sıfır tolerans’ prensibi ve ‘bilinçli tüketici, bilinçli toplum’ anlayışı çerçevesinde tüketicilerimizin bu anlayışa sahip olabilmelerinde en başta kendilerine, firmalarımıza, öğretim görevlilerimize, basınımıza, radyo ve televizyon kuruluşlarımıza ve bugünden ülkemizin geleceği için gençlerimize ve çocuklarımıza önemli görevler düşmektedir diyerek vatandaşlarımızın iyi birey olmanın bilinçli bir tüketici olmaktan geçtiğini unutmamaları dileğiyle tüm tüketicilerimizin, tüketici hareketi mensuplarının, tüketici hakem heyeti ve tüketici mahkemelerimizin değerli çalışanlarının ve tüketicilerin daha iyi korunabilmesi adına gayret gösteren ve bu yolda emek sarf eden tüm vatandaşlarımızın 15 Mart Dünya Tüketiciler Günü’nü kutlarım.”
ÖNCEKİ HABERLER
