12 Eylül mahkumları böyle haberleşiyormuş

Darbe döneminde cezaevlerinde bulunan mahkumlar öyle yöntemlerle haberleşme sağlıyorlarmış ki...

Genelkurmay Başkanlığı'nın 12 Eylül askeri darbesine ilişin davayı gören Ankara 12. Ağır Ceza Mahkemesi'ne gönderdiği belgeler arasında, darbe döneminde cezaevlerinde bulunan mahkumların, cezaevi içi ve dışı ile yurt içi ve yurt dışı haberleşme de uyguladıkları yöntemler de yer aldı.

Genelkurmay Başkanlığı'nın, Kenan Evren ve Tahsin Şahinkaya'yı yargılayan Ankara 12. Ağır Ceza Mahkemesi'ne gönderdiği belgeler arasında, dönemin Adalet Bakanı M. Necat Eldem'in Ceza Tevkifevleri Genel Müdürlüğü'ne gönderdiği ''Hükümlü ve tutukluların cezaevi içi ve cezaevi dışı haberleşmelerinin kontrolü'' başlıklı genelge de bulunuyor.

16 Kasım 1984 tarihli genelgede, ''Ceza infaz kurumlarında ve tutukevlerinde anarşist ve terörist nitelikli ve ideolojik düşünceli hükümlü ve tutukluların gerek cezaevi, gerekse cezaevi dışındaki yandaşlarıyla gizli haberleşmeyi sağlamak için büyük çaba içinde oldukları bilgi belge ve döküman alışverişi ile cezaevlerinde eylem yapmak hususunda gayret gösterdikleri'' belirtiliyor.

MEKTUPLARA YAPIŞTIRILAN PULLAR KONTROL EDİLSİN

Mahkumların son olarak yazdıkları mektuplarla veya kendilerine dışarından gönderilen mektuplara yapıştırılan pulların arkasına çeşitli yazılarak yazarak haberleştiklerinin tespit edildiğinin anlatıldığı genelge de şu ifadelere yer veriliyor:

''Ceza infaz kurumlarında ve tutukevlerinde anarşist ve terörist nitelikli ve ideolojik düşünceli hükümlü ve tutukluların gerek cezaevi, gerekse cezaevi dışındaki yandaşlarıyla gizli haberleşmeyi sağlamak için büyük çaba içinde oldukları bilgi belge ve doküman alışverişi ile cezaevlerinde eylem yapmak hususunda gayret gösterdikleri, ilgideki değişik tarihli genelgelerle teşkilata bildirilmiştir.

Özellikle 19 Nisan 1983 tarih ve 21-25 sayılı genelgede çeşitli somut örnekler verilerek, tutuklu ve hükümlülerin gizli haberleşmeyi hangi yollarla yaptıkları anlatılmıştır.

Bu defa ceza infaz kurumlarında ve tutukevlerinde bulunan hükümlü ve tutukluların başkalarına gönderilmek üzere, yazdıkları mektuplara veya bu hükümlü ve tutuklulara dışarıdan gönderilen mektuplara yapıştırılan pulların arkasına çeşitli yazılar ve şifre yazmak suretiyle ceza ve tutukevleri arasında yurt içi ve yurt dışı haberleşmeyi sağladıkları tespit edilmiştir.

Bu nedenle hükümlü ve tutuklular tarafından dışarıya gönderilen mektuplara pulların onların huzurunda görevli bir gardiyan tarafından yapıştırılması ve yine gelen mektupların üzerindeki pulların koparıldıktan sonra hükümlülere verilmesine özen gösterilmesi gerekmektedir.

Keyfiyetin yardımcılarınız ile cezaevi müdürleri ve mümessilliklerine, mülhakat Cumhuriyet savcılıklarına duyurulması ve genelgenin bir örneğinin mahalli mülki amirliğine verilmesi rica olunur.''

MORS ALFABESİ KALIPLARINCA DUVARA VURMA YÖNTEMİ

Genelgenin eklerinde ise mahkumların, ''kendi aralarında'', ''cezaevleri ve tutukevleri arasında'', ''yurt içi ve yurt dışı'' başlıkları altında, görevliler tarafından belirlenen, bazı haberleşme yöntemlerine yer veriliyor.

Genelgede yer verilen haberleşme yöntemleri şöyle:

KENDİ ARALARINDA

-İdeolojik notları ince pellur kağıtlara yazıp bunları rulo olarak tek tek sigaraların içine yerleştirme, bilahare sigaraları, sigara paketinin alt kısmı kesilerek, yeniden paketleme.

-İdeolojik dökümanların tutukevi ve cezaevine sokulmasında sakınca olamayan kitapların içine monte edilmesi.

-Karyola ve ranzaların boru şeklindeki ayaklarının içerisine rulo olarak yerleştirilmesi.

-Boş süt kutularının iki katlı ambalajlarının arasına koyup tekrar yapıştırmak ve kutunun tekrar eski şekline getirilmesi.

-Edep yerlerine saklamak şeklinde.

-Giyim eşyaları, tutuklu kolileri, valizler gibi dışarıya çıkarabilecekleri eşyaların içerisine ustalıkla yerleştirilmesi.

-Kullandıkları her türlü malzemenin içine yerleştirilmesi.

-Mektuplarda satır aralarına çıplak gözle görülmeyen maddelerle yazılar yazılması.

-Koğuştan koğuşa sarkıtılan iplerin ucuna örgütsel not, bildiri, kitap ve benzerlerinin bağlayarak nakledilmesi.

-Koğuştan koğuşa haber iletmek için mors alfabesi kalıplarınca duvarlara vurulması.

-Harflerin ve rakamların kodlanması ve şifreli işaretleşilmesi.

-Cezaevleri ve tutukevleri arasında-

-Avukatlar vasıtasıyla.

-Ziyaretler sırasında aile fertleri vasıtasıyla.

-Tutukluların duruşma günlerinde mahkeme salonunda başka tutukevlerinden gelen mahkumlarla karşılaşmaları sırasında.

-Sempatizan görevli personel veya kandırılan görevli personel vasıtasıyla.

-Mektuplarda özel şifre ve rumuzlar kullanmak suretiyle.

-Sağlık sorunları nedeniyle mahkemeye sevk edilenler örgüt mensuplarıyla.

YURT İÇİ VE YURT DIŞI HABERLEŞME

-Ceza ve tutukevleri arasında, uygulanan haberleşme çeşitleri yurt içi ve yurt dışı, haberleşmesinde de uygulanmakta olup, ayrıca ceza ve tutukevlerini kontrol için gelen zevat marifeti ile ili bilgiler dışarı çıkarılmaktadır.