10 yılda 360 bin küçük esnaf yok oldu

Çalışan sayısı artarken orta sınıf olarak ifade edilen küçük esnafların sayısı hızla azalıyor. Bağ Kur’lu esnaf sayısı her yıl, bir önceki yıla göre düşüş gösteriyor.

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verilerine göre 2003 yılında 2 milyon 245 bin olan esnaf sayısı, 2013 yılının Ekim ayı itibarıyla 1 milyon 885 bin kişiye indi. 10 yıl içinde esnaf sayısı 360 bin kişi azaldı. Hem Türkiye nüfusu hem de işçi ve memur sayısı hızla artarken esnaf sayısının azalması dikkat çekiyor. Uzmanlar, esnafa yönelik ciddi teşvik politikaları uygulanmadığı takdirde kan kaybının artarak süreceğini belirtiyorlar.

Türkiye’nin ekonomik değişimi en çok küçük ve orta ölçekli esnafı vurdu. Yıllar içinde yüz binlerce esnaf işyerini kapatarak ya işçi oldu ya da ticari hayattan tamamen çekildi. SGK verileri incelendiğinde tablo net olarak ortaya çıkıyor. 2003 yılında 4 /b olarak ifade edilen bağımsız çalışan sayısı 3 milyon 383 bin kişi. Bu rakamın 2 milyon 245 binini esnaflar, 923 binini kayıtlı çiftçiler, 23 binini muhtarlar, 191 binini ise isteğe bağlı sigortalılar oluşturdu.

Yıllar içindeki değişim izlendiğinde SGK’ya kayıtlı esnaf sayısının sürekli azaldığı görülüyor. Orta sınıftaki kan kaybı 2008’den itibaren hız kazanıyor. Esnaf sayısının dip yaptığı dönem ise ekonomik krizin yaşandığı 2009 yılı. Bu dönemde 1 milyon 816 bine gerileyen esnaf sayısı, sonraki yıllarda yaklaşık rakamlarda seyrediyor.

SGK’nın en son yayınlanan Ekim 2013 verilerine göre bağımsız çalışan sayısı 3 milyon 29 bin oldu. Bunların 1 milyon 885 bini esnaflardan oluştu. Buna göre esnaf sayısı 2003 yılından bu yana yaklaşık 360 bin kişi azaldı. Bu verilere göre kayıtlı çalışan çiftçi sayısı bin miktar artarak 960 bine çıktı. Bağımsız çalışanlardan 10 binini muhtarlar, 172 bini ise isteğe bağlı çalışanlar oluşturdu. Esnaf sayısı azalırken diğer bütün kalemlerdeki çalışan sayısı artış gösteriyor. Yine SGK verilerine göre kayıtlı işçi sayısı 2003 yılında 5 milyon 615 bin kişiyken 2013 Ekim’de bu rakam 12 milyon 412 bine yükseldi. Benzer bir durum memur sayısında yaşanıyor. 2003’te 2 milyon 155 bin memur çalışırken 2013’te bu rakam 2 milyon 756 bine çıktı. Bu tabloya göre istihdam hayatına giren kişi sayısı hızla artarken esnaf sayısı sürekli azalıyor. Büyük işletmeler karşısında tutunamayan küçük esnaf, çoğunlukla işyerini kapatıp bir firmada işçi olarak çalışmaya başlıyor. Ekonomi büyürken küçük ve orta ölçekli esnafın yok olması, bu yönde tedbir alınmasını zorunlu kılıyor. Uzmanlar, küçük esnafın desteklenmesine yönelik ciddi adımlar atılmaması halinde tablonun önümüzdeki yıllarda çok daha kötüleşebileceğini belirtiyorlar.