Vergide Adalet İçin Rant Vergisi…

Vergide Adalet İçin Rant Vergisi…
Belirli aralıklarla haberlere ve köşe yazılarına konu olan ‘ 3. Havalimanının yeri belli oldu arazi fiyatları % 300-350 arttı’, ‘ Kanal İstanbul’ un adı bile yetti, arazi fiyatları % 200 arttı’ gibi başlıkları sıkça duymakta veya okumaktayız.

İstanbul başta olmak üzere son yıllarda devlet veya özel sektör eliyle irili ufaklı birçok proje hayata geçirildi. Hala gündemde veya bitirilmek üzere olan da çok sayıda proje var.

Özellikle 3. Havalimanı, Yavuz Sultan Selim Köprüsü, Kanal İstanbul gibi mega projelerin yerlerinin belli olması ile bu projelerin bulunduğu alanlarda arazisi, arsası olan kişilerin servetleri de hatırı sayılır şekilde arttı. Bu alanlarda ciddi rantlar ortaya çıktı.

AVRUPA ÜLKELERİNDE RANT VERGİSİ…
Birçok Avrupa ülkesinde sadece gayrimenkulün sahibi olmaktan ve bu gayrimenkulün konum avantajından elde ettiği kazanç ( herhangi bir üretim veya geliştirme faaliyeti olmadan )normal olandan fazla kazanma herhangi bir zaman kısıtlamasına bakılmaksızın rant vergisine tabi.

ÜLKEMİZDE RANT VERGİSİ…
Ülkemizdeki mevcut durum ise; gerçek kişilerin bir bedel karşılığı edindikleri gayrimenkullerin beş yıl içinde elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artışı kazancı olarak gelir vergisine tabi. Fakat bu gayrimenkullerin edinim tarihinden itibaren beş yıl geçtikten sonra satışında herhangi bir vergi yok. ( Gelir Vergisi Kanunu Mükerrer Md. 80/6 )

Rant Vergisi konusu değişik zamanlarda gündeme gelmiş ve bununla ilgili bazı çalışmalar yapılmış. Fakat hem Gelir Vergisi Kanunumuzda hem de diğer kanunlarda hala bir düzenlemeye gidilmediğinden devletin vergi kaybı devam etmektedir.

Yazıma başlamadan önce birkaç bölgede arazi fiyatlarındaki artış oranlarına tekrardan bakma gereği duydum. İtiraf etmeliyim ki; karşılaştığım rakamlar tahminimin de çok üzerinde çıktı. Örneğin; Arnavutköy’e bağlı Yeniköy Köyü’nde 3. Havalimanı başlamadan önce 1 m2 si 80 TL olan bir arazi bu gün ortalama 600 TL ye çıkmış. Yani artış % 700-750 civarında.

Bu örnekten hareketle konuyu rakamlar üzerinden açıklayacak olursak;
Veyis Bey, Yeniköy Köyü’nden 31 Aralık 2012’de m2 si 80 TL den bir dönümlük tarlayı 80 bin TL ye almış. Çok kısa bir süre sonra almış olduğu tarlanın yakınlarına da devlet 3. Havalimanını yapma kararı alıp çalışmaları başlatmıştır. Doğal olarak bölgede bulunan arazi fiyatları artmış, 2012 de 80 bin TL olan tarlanın bu günkü değeri 600 bin TL’ye çıkmıştır. Veyis Bey, bu tarlayı 31 Aralık 2017 de satar ise yaklaşık 160 bin TL vergi ödemesi gerekirken 01 Ocak 2018 yani bir gün sonra satarsa hiç vergi ödemeyecektir.

Bir dönüm arazi için bir günlük farkla ödenmeyecek vergi tutarı 160 bin TL ise diğer alanları da düşündüğünüzde devletin vergi kaybını varın siz hesap edin…

Asgari ücretliden bile vergi alınan bir ortamda metro, yol vb. kamu altyapı yatırımları veya genel dönüşüm sonucu ortaya çıkan fahiş değer artışlarının, gayrimenkulün satışı sırasında ne zaman alındığına bakılmaksınız Gelir Vergisine tabi tutulması gerekmektedir.
Özetle; rant kaynaklı gayrimenkul değer artışlarının vergilendirilmesinin tekrardan gündeme getirilmesi, ekonomi ve maliye politikaları bakımından konun tüm boyutları ile ele alınması vergide adaletin sağlanması açısından önem arz etmektedir.